Nawozy mineralne zawierające siarkę

Siarka jest jednym z makropierwiastków niezbędnych dla roślin. Jej brak powoduje spadek plonu oraz niewykorzystanie pozostałych składników niezbędnych w fizjologii roślin.

Jednak nadal pokutuje wśród rolników pogląd, iż jej zawartość w glebie jest na tyle duża, że nie ma potrzeby uwzględnienia siarki w nawożeniu roślin uprawnych. Pogląd ten ma swoje korzenie sięgające do lat osiemdziesiątych XX wieku gdy całkowita emisja SO₂ do atmosfery w Polsce przekraczała 4000 tys. ton, co w przeliczeniu na 1 ha dawało około 130 kg S. Jednak w kolejnych latach emisja SO₂ uległa znacznej redukcji i już w 1998 roku zmalała do 33 kg Sˑha^-1 (Kaczor i Kozłowska 2000, Wielebski i Wójtowicz 2000). Znaczący postęp w ochronie środowiska, który rozpoczął się na początku XXI wieku spowodował spadek zawartości siarki w glebie, co przy wzrastającej intensyfikacji produkcji roślinnej doprowadził do ujemnego bilansu tego makropierwiastka. W Polsce aż 58 % gleb użytkowanych rolniczo charakteryzuje się bardzo niską zawartością siarki dostępnej dla roślin na poziomie wynoszącym 1,5 mg S-SO₄ˑ 100 g^-1 gleby (Motowicka-Terelak i Terelak 2000). Stały spadek zawartości siarki siarczanowej dostępnej dla roślin zaobserwowali również Siebielec i in. 2017. badając 198 punktów monitoringowych zlokalizowanych w różnych rejonach Polski na przestrzeni 20 lat tj. od 1995 do 2015 roku. Wykazali oni spadek zawartości siarki siarczanowej z 1,38 do 1,00mg S-SO₄ˑ 100 g^-1 gleby. Zawartość siarki na tym poziomie jest zbyt niska aby zaspokoić potrzeby pokarmowe rzepaku i zbóż. W warunkach niedoboru siarki w glebie obniża się efektywność plonotwórcza azotu, a intensyfikacja nawożenia upraw tym pierwiastkiem pogłębia deficyt siarki, który następnie z kolei hamuje pobieranie azotu przez rośliny (Szukalski i Sikora 1987, Motowicka-Terelak i Terelak 1998, Kaczor i Zuzańska 2009, Klikocka i Sachajko 2011). Znaczenie siarki dla roślin uprawnych jest niezaprzeczalne. Pierwiastek ten wpływa na prawidłowy wzrost i rozwój roślin, a ich końcowy plon wynika z wielorakich i niemożliwych do zastąpienia funkcji fizjologicznych siarki. Wszystkie najważniejsze procesy biochemiczne i fizjologiczne zachodzące w roślinie mogą prawidłowo przebiegać tylko przy optymalnym jej zaopatrzeniu w siarkę (Podleśna 2013, Podleśna 2020).  Jej fizjologiczna rola wynika głównie z jej obecności w cząsteczce trzech aminokwasów: cysteiny, cystyny oraz metioniny. Pierwiastek ten warunkuje w roślinie: sprawne oddychanie (glutation), funkcjonowanie enzymów np. reduktazy azotanowej związanej z metabolizmem azotowym oraz cechy jakościowe, np. białka (Podleśna 2020).  Siarka w postaci reszt siarczanowych wchodzi w skład kwaśnych polisacharydów i niektórych flawonoidów, np. persykaryny. Makropierwiastek ten występuje także w układach heterocyklicznych witamin, niektórych amin (ergotioneiny), alkaloidów (Ernst 1998, Marska i Wróbel 2000).W formie utlenionej siarka jest składnikiem sulfolipidów stanowiących elementy strukturalne błon komórkowych (Kleppinger-Sparace i in. 1990). Pierwiastek ten w formie utlenionej jak i zredukowanej występuje także w glukozynolanach występujących między innymi w nasionach rzepaku. Wymieniono tylko część najważniejszych związków organicznych występujących w roślinach, istotnych dla ich prawidłowego wzrostu i rozwoju, które zawierają siarkę. Należy również wspomnieć o niezaprzeczalnej roli siarki w stymulowaniu pobierania azotu przez rośliny wyższe, a jej optymalna zawartość w roślinie decyduje o prawidłowym wykorzystaniu pobranego azotu.  Przyjmuje się, że przy nawożeniu roślin azotem w dawce 150 kg Nˑha^-1 należy roślinom zapewnić dostępną siarkę w formie siarczanowej w ilości 30 kg Sˑha^-1 (kg S = 2,5 kg SO₃).

Potrzeby pokarmowe roślin względem siarki są zróżnicowane. Zależą one od gatunku i fazy rozwojowej rośliny oraz wielkości uzyskanego plonu. Pierwiastek ten jest pobierany przez rośliny głównie z gleby, w której siarka jest zgromadzona w materia organiczna, minerałach skał macierzystych oraz w znikomej ilości dostarczana jest z opadami atmosferycznymi w postaci suchego opadu lub tzw. kwaśnego deszczu. Przy czym pierwiastek ten żeby został pobrany przez rośliny musi zostać przekształcony do formy siarczanowej. Największe zapotrzebowanie na siarkę wykazują rośliny kapustne (40 – 80 kg S∙ha^-1), następnie motylkowate zwłaszcza lucerna i koniczyna oraz buraki cukrowe i kukurydza (30 – 40 kg S∙ha^-1). Natomiast najmniejsze zapotrzebowanie na siarkę wśród roślin uprawnych mają trawy w tym zboża oraz ziemniaki (12 – 25 kg S∙ha^-1) (Marschner 1995, Motowicka-Terelak i Terelak 2000, Kaczor i Zuzańska 2011). Rośliny pobierają siarkę głównie przez korzenie w formie SO₄^2-. Tylko niewielka ilość pobranych przez korzenie anionów SO₄^2-ulega w nich przemianie. Znaczna część siarki jest transportowana przez ksylem do organów nadziemnych – głównie liści. Jon siarczanowy przed wbudowaniem w związki organiczne ulega redukcji do grupy -SH lub =  S. Proces ten zachodzi w chloroplastach młodych liści, a źródłem elektronów w tym procesie jest fotosynteza. Zredukowane związki siarki mogą być ponownie utlenione, co różni jej metabolizm od metabolizmu azotu (Leustek 1996, Ernst 1998, Leustek i Saito 1999, Klikocka i Sachajko 2011).

W nawożeniu roślin uprawnych stosujemy siarkę w postaci: siarczanowej, elementarnej i organicznej – obornik dostarcza 2 – 5,5 kg S∙ha^-1. O wielkości dawki siarki jaką należy zastosować w nawożeniu roślin uprawnych decyduje szereg czynników. Do najważniejszych z nich zaliczamy: zawartość siarki w glebie, zawartość części ilastych, intensywność opadów w okresie jesieni i zimy, rodzaj roślin uprawnej, a także odległość pola od ośrodków przemysłowych, czy większych aglomeracji miejskich (Klikocka i Sachajko 2011).  W nawożeniu roślin uprawnych stosuje się głównie nawozy zawierające siarkę w formie siarczanowej ponieważ jest to forma bezpośrednio przyswajalna przez rośliny uprawne. Jednym z najlepszych źródeł tej formy siarki jest polihalit .jest sprzedawany w Polsce w formie nieprzetworzonej, która do rozpuszczenia w glebie wymaga znacznej ilości wody opadowej. Ograniczenie korzystnego wpływu dobroczynnego polihalitu na glebę spowodowane jego zmniejszoną rozpuszczalnością w warunkach polskiego klimatu skłoniło firmę GoudenKorrel® do podjęcia badań nad jego uszlachetnieniem.  Firma ta opracowała wielostopniową, innowacyjną technologię G2D Nodens Technology™ polegającą na: rozpyleniu surowców do poziomu kilkudziesięciu mikronów, separacji aktywnych cząstek, ich zmieszaniu i agregacji.  W efekcie jej wdrożenia uzyskano innowacyjny, wieloskładnikowy nawóz o nazwie handlowej Belenus®.  Każda otrzymana w technologii G2D granula nawozu Belenus® zaopatrzona jest w inteligentny system aktywacji rozpadu, dzięki czemu produkt cechuje się całkowitą rozpuszczalnością i szybkim działaniem. Nawóz ten zachowuje wszystkie korzystne cechy polihalitu oraz jest zdecydowanie bardziej rozpuszczalny, higroskopijny i przyswajalny przez rośliny uprawne (Ryc. 1, Ryc. 2, Ryc. 3, Ryc. 4).

Wieloskładnikowy ekologiczny nawóz mineralny Belenus® otrzymany w G2D Nodens Technology™ z polihalitu zdecydowanie przewyższa pod względem pokrycia zapotrzebowania roślin na przyswajalną siarkę inne popularne na polskim rynku nawozy. Uzupełniony o potas, wapń, magnez oraz sód doskonale bilansuje zapotrzebowanie roślin na te składniki. Jej brak powoduje spadek plonu i nie wykorzystanie podstawowego składnika plonotwórczego jakim jest azot, dlatego Belenus® jest bardzo dobrym rozwiązaniem na problemy z niedoborem siarki. Zachęcamy Państwa do sprawdzenia na swoich polach jakości naszego nawozu wieloskładnikowego Belenus, o jednej z najwyższych zawartości siarki wynoszącej 42 SO_{% .}

Skład chemiczny wieloskładnikowego, innowacyjnego nawozu Belenus®

Ryc. 1. Wpływ zastosowanej innowacyjnej G2D Nodens Technology™ na poprawę wybranych właściwości polihalitu

Ryc. 2. Porównanie tempo uwalniania dobroczynnej siarki z polihalitu z wybranymi nawozami mineralnymi

Ryc. 3. Porównanie tempa rozpuszczalności potasu z polihalitu z wybranymi nawozami mineralnymi

Ryc. 4. Wartość indeksu zasolenia dla wybranych produktów nawozowych